Dijital oyunlar son zamanlarda pandeminin de etkisi ile daha popüler bir hale gelmiştir. İnsanlar evde kaldıkları zaman içerisinde dijital oyunlara ilgileri her zamankinden daha fazla artmıştır. Dijital oyunların en belirgin yanı kişinin boş zamanını eğlenceli bir şekilde geçirmesini sağlamaktadır. Dijital oyunlar eğlenceli gibi görülse de uzun vadede oyuncu üzerinde çeşitli olumsuz etkiler bırakabilmektedir. Bu etkilerin en başında ise çoklu sistem fiziksel sağlık bozuklukları bulunmaktadır. Dijital oyunların kişilerde bıraktığı en yaygın sağlık sorunları arasında görme bozuklukları, kas-iskelet, obezite ve epileptik nöbetler yer almaktadır. Dijital oyunların, zararlı fiziksel ve zihinsel sağlık sonuçları dâhil olmak üzere diğer bağımlılık bozukluklarının birçok özelliğine sahip olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır. Dijital oyunlar artık günlük hayatın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Akıllı cihazlara ulaşımın kolay hale gelmesi dijital oyunlara ulaşımı kolaylaştıran yegâne etkendir. Dijital oyun oynayan kişilerin mevcut durumlarını gözden geçirerek, ne kadar süre dijital oyunlarda zaman geçirdiklerinin farkında olmaları gerekmektedir. Günlük aktiviteleri aksatan oyuncular fiziksel ve zihinsel sağlık ve sosyal ilişkilerde sorun yaşayabilmektedir. İleri seviyelerde ise oyun bağımlılığı ortaya çıkmakta ve depresyon, kaygı problemleri, tıbbi veya davranışsal sağlık bozuklukları ortaya çıkmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü WHO’nun tanımına göre, oyun bozukluğu olan bir kişi en az 12 ay boyunca çeşitli özellikler gösterecektir. Bunlar oyun alışkanlıklarını kontrol etme sorunları, oyunu diğer ihtiyaçlarından ve günlük aktivitelerinden veya işlerinden daha önemli görme, olumsuz sağlık ve sosyal sorunları tespit edildikten veya belirginleştikten sonra bile oyun oynamaya devam etme gibi etmenlerdir. Yapılan çeşitli araştırmalar ise oyun bozukluklarının kaygı, depresyon, obezite, uyku bozuklukları ve stres ile de bağlantılı olabileceğini göstermektedir. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, oyun nedeniyle uzun süre fiziksel olarak hareketsiz kalan kişilerin, obezite, uyku bozuklukları ve diğer sağlıkla ilgili sorunlar açısından daha yüksek risk altında olabileceği vurgulanmaktadır.
Video oyunlarının sağlık üzerindeki sonuçlarına daha detaylı bakacak olursak;
Görme Sorunları
Video oyunu oynamak göz problemlerine sebep olabilmektedir. Bir video oyunu ekranına geniş ve sabit bakmak göz yorgunluğuna neden olur çünkü kornea, göz bebeği ve iris, elektronik cihazlardan dijital görüntülerin kronik olarak yoğun bir şekilde görüntülenmesi için biyolojik olarak donanımlı değildir. Uzun süreler boyunca sık video oyunu kullanımından kaynaklanan görsel sistem zorlaması, baş ağrısına, baş dönmesine ve bazı durumlarda mide bulantısı ve kusmaya neden olabilmektedir. İlerleyen safhalarda ise oyuncuda göz kararmasına olabilecek durumlar ortaya çıkmaktadır.
Kas-iskelet sistemi sorunları
Oyuncular ayrıca kas-iskelet sistemi problemlerinden muzdarip olabilirler. Dijital oyuncular ile yapılan çeşitli anketler video oyunu oynamayla ilişkili fiziksel şikâyetlerin arttığını göstermektedir. Bu şikâyetler el ve bilek ağrısından sırt ve boyuna kadar çeşitli bölge ağrıları olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca, dokuz yaşındaki bir genci içeren bir vaka raporunda, Playstation başparmağına atıfta bulunulmuştur. Playstation başparmak, uyuşma ile ilişkilidir ve başparmak ile kontrolör arasındaki hızlı ve kalıcı oyundan kaynaklanan sürtünmeden kaynaklı kabarcıklar oluşabilmektedir. Dermatologlar dermoskopi kullanarak, hiperkeratoz ile başvuran bir hastada kanama ve onikoliz (tırnağın gevşemesi veya ayrılması) keşfettiler. Ayrıca, tendon aşırı kullanımından kaynaklanan el ve bileklerin tendon yaralanmaları (tendonozu), video oyunu oynamayla ilişkili başka bir sağlık sorunu olarak oyuncuların karşısına çıkmaktadır.
Obezite Ve Fazla Kilo
Sürekli olarak video oyunları oynamak aktivite eksikliği sebebiyle obezite ile ilişkilendirilmiştir. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki yapılan araştırmalar neticesinde çocukların uyanık saatlerinin %25'ini televizyon izleyerek veya video oyunları oynayarak geçirdikleri tahmin edilmektedir. Ayrıca, en fazla televizyon izleyen veya video oyunu oynayan çocuklar, obezite insidansının en yüksek olduğu grup olarak dikkat çekmektedir. 2011 yılında yapılan bir çalışmada, video oyunu etkinliği ile (çoğunlukla abur cubur) gıda alımındaki artış arasında bir ilişki olduğu bildirildi. Spesifik olarak, tek video oyunu seanslarının, iştahtan bağımsız olarak gıda alımında artışa neden olduğu görüldü.
Nöbetler (Epileptik)
Dijital oyunlarının epileptik nöbetlere neden olabileceğine dair sağlık endişeleri ilk defa 1980'lerin başında ortaya çıkmıştır. Tıbbi olarak belgelenmiş ilk video oyunu kaynaklı nöbet vakası ise 1981'de rapor edilmiştir. 1993'te popüler basında (Sun gazetesi) bir haberde, bir video oyunu oynarken tetiklenen bir nöbet sırasında bir çocuğun kendi kusmuğuyla boğularak öldüğü şeklinde haberler dahi yer almıştır. Benzer ancak daha az ciddi vakalar daha sonra dünya çapındaki haber medyası tarafından servis edilmiştir. Basında çıkan bu haberler sonucunda video oyun konsolu üreticileri tarafından oyun ürünlerinin kullanım kılavuzlarına bu epilepsi uyarıları dâhil edilmeye başlanmıştır.
Oyun Bozukluğunun Önlenmesi Ve Tedavisi
Dijital oyun bağımlılık bozukluklarının tedavisinin fayda değeri uzun yıllardır bilinmektedir Oyun bağımlılığı veya düzensizliği ile mücadelede çeşitli strateji türlerinden yararlanmak önemli ve faydalıdır.
Etkili Stratejiler İse Şunlardır;
-
Oyuncuları oyun davranışları ve zihinsel sağlıkları üzerindeki sonuçları hakkında eğitmek; oyuncunun video oyunları dürtüsünü kontrol etmesine, rahatsız edici düşünceleri tanımasına ve bunlarla baş etmesine ve video oyunları olmadan nasıl başa çıkacağını öğrenmesine yardımcı olmaya yönelik tedavi,
-
Oyuncuların kendi kimliklerini keşfetmelerine, benlik saygısı geliştirmelerine ve duygusal zekâlarını oyun oynama ve öğrenme iletişim ve sosyal etkileşimlerde ihtiyaç duyulan atılganlık becerilerini öğrenmenin dışında geliştirmelerine yardımcı olmak için kişisel ve kişiler arası danışmanlık,
-
Aile katılımı, danışmanlık ve tartışma, aile ve diğer ilişkiler,
-
Yeni yaşam tarzları geliştirmek.
-
Sürekli video oyunları oynamayı önlemek için, insanların yeni etkinlikler keşfetmesi, yeni hedefler belirlemesi ve video oyunu puanlarının ötesinde başarı ölçütleri belirlemesi gerekiyor.
-
Dijital oyunlar potansiyel yararları ve zararları olan diğer birçok faaliyette olduğu gibi, ılımlılık anahtardır. Oyundan kaynaklanan zararların çoğu, tamamen önlenmezse, ekran önünde geçirilen saatlerin sayısını sınırlayarak zararlar aza indirilebilir.
-
Oyuncuların başparmaklarını, bileklerini ve dirseklerini, bellerini, duygusal durumlarını, uykularını ve gözlerini nasıl koruyacakları konusunda eğitilmesi gerekir. Mola vermek, esnemek, sağlıklı atıştırmalıklar yemek ve ağrımaya başladığında başparmağınızı, bileğinizi veya dirseğinizi dinlendirmek ve buz uygulamakla ilgili basit eğitim, yaralanmaları önemli hale gelmeden ortadan kaldırabilir.
-
Oyuncular gözler için 20-20-20 kuralını deneyebilir: her 20 dakikada bir, 20 saniye boyunca 20 fit uzaktaki bir şeye bakmaya çalışmak
Sonuç olarak, video oyunları oynamak, oyunun hayatınız olmasına izin vermek yerine, bol uyku, egzersiz ve iyi beslenmeyi içeren sağlıklı bir yaşam tarzına entegre edildiğinde eğlenceli ve sosyal bir aktivite olabilir.
